مصاحبه قائم مقام مدیرعامل فناپتک با سیمای بانکداری
فناپتک یکی از شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ فناپ است که از سوی هلدینگ مأمور شده تا تولید سخت‌افزارهای مورد نیاز هلدینگ و همچنین سیستم بانکی کشور را انجام دهد. فناپتک با نام ارونتک در سال ۱۳۹۴ تأسیس شد و نخستین فعالیتش تولید کارتخوان‌های بانکی بود. به‌عنوان نخستین شرکت در ایران و تحت لیسانس شرکت Castles تایوان، کار تولید کارتخوان را آغاز کرد و اکنون بیش از چهار سال است که در این حوزه فعالیت می‌کند. کارخانه فناپتک در خرمشهر برای تولید POS مهیا شده و در حال فعالیت است. تولید کیوسک‌های بانکی نیز توسط این شرکت سال گذشته در اصفهان انجام شده است. تولید رول حرارتی در خاوران تهران و تولید باتری و UPS در دامغان نیز از جمله فعالیت‌های تولیدی فناپتک است. این شرکت در پی آن است که تمام این فعالیت‌ها را در یک کارخانه تجمیع کند که اکنون مراحل ساخت خود در خرمشهر را پشت سر می‌گذارد. در ادامه، مشروح گفت‌وگوی مجله سیمای بانکداری با شاهین جوانمردی، قائم مقام مدیرعامل فناپتک را می‌خوانید.
به عنوان نخستین سؤال، کمی در مورد اکوسیستم تولید تجهیزات بانکی و پرداخت در کشور توضیح بفرمایید؟
در حوزه تولید دستگاه کارتخوان تنها شرکتی که پس از فناپتک وارد بازار شده است، شرکت توسن‌تکنو است. اما در حوزه تولید کیوسک‌های بانکی شرکت‌های بیشتری وجود دارند و رقبای قدیمی‌تر و بیشتری داریم. همگی رقبای قدرتمندی هستند و این رقابت‌ها به پیشرفت صنعت کمک می‌کند. در حوزه تولید دستگاه کارتخوان نیاز به رعایت استانداردهای خاص بین‌المللی وجود دارد و دریافت این استانداردها از سوی شرکت‌های ایرانی تقریباً غیرممکن است. در نتیجه شرکت‌هایی که در این بازار حضور دارند، سعی کرده‌اند تحت لیسانس یک شرکت خارجی فعالیت کنند. در حوزه تولید کیوسک‌های بانکی، این سیاست متفاوت است، به‌طوری که برخی شرکت‌ها به دنبال این بوده‌اند که تحت لیسانس فعالیت کنند و قطعات را داخل کشور مونتاژ کنند و برخی شرکت‌ها مانند ما تصمیم گرفتند طراحی را از پایه انجام دهند و محصول خود را به بازار ارائه کنند. ما تصمیم گرفتیم خودمان کار تولید را انجام دهیم و بنا به تمایل و درخواست مشتری عمل کنیم تا بتوانیم برای وی ارزش افزوده‌ای ایجاد کنیم. سعی می‌کنیم سرویس‌هایی را روی کیوسک‌های خود ارائه کنیم که محصولات موجود در بازار این سرویس‌ها را نداشته باشند و این ارزش افزوده‌ای است که می‌توانیم به مشتری ارائه کنیم. در تولید کیوسک نیاز است که یک سری ماژول‌ها را از کشورهای خارجی وارد کنیم. سعی می‌کنیم ماژولی را وارد کنیم که گواهی‌های استاندارد را داشته باشد. زیرا مهم‌ترین موضوعی که در طراحی دستگاه‌هایی مانند کیوسک بانکی وجود دارد، بحث داشتن استاندارد PCI روی ماژول ورود رمز است. ما نیز ماژول‌هایی را وارد می‌کنیم که این استاندارد را دارند، اما کلیت کیوسک را خودمان طراحی می‌کنیم.
مجموعاً در هر دو خط تولیدی کارتخوان و کیوسک چند درصد از نیاز کشور از سوی تولیدکنندگان داخلی تأمین می‌شود؟
تا پیش از افزایش قیمت دلار، در حوزه کارتخوان آمارها بیان می‌کردند که سالانه یک میلیون دستگاه به بازار اضافه می‌شود. پس از آن با توجه به افزایش قیمت ارز، این مقدار کاهش یافت و به ۶۰۰ تا ۷۰۰هزار دستگاه در سال رسید. تصور می‌کنم اکنون با توجه به مقررات جدیدی که ایجاد شده و همچنین کمبود ارزی که وجود دارد، دو مجموعه تولیدی که در حوزه کارتخوان فعالیت می‌کنند، بیش از ۸۰ درصد نیاز کشور را مرتفع می‌کنند که پیش از این به ۵۰ درصد می‌رسید و شرکت‌های بازرگانی دستگاه‌ها را وارد می‌کردند. اکنون با عنایت به اینکه واردات بسیار سخت شده و البته به‌صرفه هم نیست، شرکت‌هایی که نیاز به کارتخوان‌های بانکی دارند، به این سمت آمده‌اند که خرید ریالی انجام دهند و دیگر خود را درگیر بازرگانی و واردات نکنند. در نتیجه بخش زیادی از نیاز بازار به سمت دو شرکتی آمده که تولید این محصول را انجام می‌دهند. در گذشته ورود به حوزه تولید کیوسک‌های بانکی خیلی دشوار بود. بانک‌ها هیچ تمایلی نداشتند خرید دستگاه‌های خودپرداز و کیوسک را از شرکت‌های داخلی انجام دهند. با این حال، اکنون دانش تولید این محصولات پس از گذشت چند سال عمق پیدا کرده و شرکت‌ها توانسته‌اند در محصولات خود تنوع ایجاد کنند. اکنون عمده خریدها در حوزه کیوسک‌های بانکی به سمت شرکت‌های داخلی معطوف شده است. البته حوزه خودپرداز بانکی استثناست و بانک‌ها نشان داده‌اند همچنان علاقه‌مند هستند از محصولات خارجی موجود در این حوزه استفاده کنند.
آیا کیفیت محصولات داخلی می‌تواند رضایت مدیران بانکی را جلب کند و باعث اصلاح ذهنیت مدیران بانک‌ها و PSPها نسبت به محصولات داخلی شده است؟
کیفیت محصولات داخلی در طول سال‌های اخیر رشد و ارتقا پیدا کرده، ولی لزوماً تمام تمایلی که در بین مدیران نسبت به محصولات داخلی ایجاد شده، از افزایش کیفیت محصولات ناشی نمی‌شود. محصولات داخلی از نظر ظاهری، کیفی و سرویس‌هایی که ممکن است شرکت‌ها به بانک‌ها ارائه کنند، توانسته‌اند بخشی از این تمایل را ایجاد کنند، اما بخشی از این اقبال هم از اجبار مرتبط با قوانین و افزایش هزینه‌هایی که برای بانک‌ها به وجود آمده، ناشی شده است. این دو موضوع در کنار یکدیگر باعث افزایش رغبت مدیران به محصولات داخلی شده و تنها کیفیت باعث این تغییر رویکرد نشده است.
با توجه به اینکه سال جاری به‌عنوان سال جهش تولید نام‌گذاری شده، فناپتک چه برنامه‌ای برای تحقق این شعار دارد؟
در ابتدای امسال که همه‌گیری کرونا پیش آمد، با مشکلات زیادی در حوزه تولید مواجه شدیم، از جمله محدودیت‌هایی که دولت برای کلیه مشاغل ایجاد کرد. با این حال، امیدواریم در ادامه سال جاری این مسائل را جبران کنیم. ما از یک فضای تولیدی ۲۰۰۰ متر مربعی، به این سمت رفته‌ایم که در حال ایجاد یک فضای تولیدی با مساحت ۸۰۰۰ متر مربع هستیم تا بتوانیم محصولات بیشتر و متنوع‌تری را در آنجا تولید کنیم و همچنین تعداد نفرات بیشتری را در آنجا مشغول به کار کنیم. یکی از مشکلات و گرفتاری‌های خوزستان مشکل اشتغال است. یکی از اهدافی که ما داشتیم و باعث شد واحد تولیدی خود را در خوزستان مستقر کنیم، کمک به رفع مشکل اشتغال در این استان بوده است. همچنین امیدواریم بتوانیم عمق تولید خود را در محصولات مختلف افزایش دهیم. اگر بتوانیم افزایش فضای تولیدی و افزایش عمق تولید را امسال انجام دهیم، تصور می‌کنم با جهش خوبی در تولید محصولات خود مواجه شویم.
آیا مقررات بانک مرکزی و وزارت‌خانه‌های ذی‌ربط به نفع تولیدکنندگان است یا باعث بروز مشکل می‌شود؟
ناهماهنگی‌ها مابین مجموعه‌های مربوطه، نظیر وزارت صمت و بانک مرکزی واقعاً آزاردهنده است و دود آن به چشم همه می‌رود. هنگامی که شرکت تولیدکننده نتواند مواد اولیه مورد نیاز خود را وارد کرده و فعالیت تولیدی خود را پیش ببرد، ناچار است بر خلاف میل باطنی خود، تعدیل نیرو انجام دهد. در سال گذشته که بحث کرونا پیش آمد، بسیاری از شرکت‌ها به‌سمت تعدیل پیش رفتند، اما مجموعه ما حتی یک نفر را نیز تعدیل نکرد. رویکرد ما این بود که باید این سختی را تحمل کنیم تا در کنار یکدیگر از این معضل عبور کنیم. به‌نظرم سیستم حاکمیتی باید توجه بیشتری به این موضوعات داشته باشد و در کنار مشکلات فعلی، مشکلات جدیدی ایجاد نکند.
مسئله همه‌گیری بیماری کرونا چه اثری بر مجموعه شما به عنوان تولیدکننده داشته و شما چه تدابیری برای حفظ تولید و همچنین حفظ سلامت کارکنان داشته‌اید؟
کرونا در چند مورد بر فرآیند تولید ما اثر گذاشت. بحث تأمین مواد اولیه خارجی بود. کرونا همچنین بخش لجستیک را تحت تأثیر قرار داد و حمل و نقل سخت شد. پروازها لغو و وقفه‌هایی در بخش لجستیک ایجاد شد. کرونا از سوی دیگر بر تولید ما اثر گذاشت. از ابتدای امسال که می‌خواستیم مجموعه را بازگشایی کنیم، با عنایت به اینکه تعداد نفرات در خط تولید زیاد بودند، برای اینکه کمترین مشکل را داشته باشیم، دو شیفت کاری را در مجموعه ایجاد کردیم و پذیرفتیم کارکنان ساعت کمتری را در محل کار حضور داشته باشند، اما حقوق کامل را به آن‌ها پرداخت کردیم. حضور افراد را به نیمی از کارکنان کاهش دادیم تا بتوانیم فاصله بین افراد را زیاد کنیم. در کنار آن، سعی کردیم تمام اقلام بهداشتی اعم از ماسک، دستکش و ژل ضدعفونی کننده را تأمین کرده و به‌صورت روزانه در اختیار کارکنان قرار دهیم. حتی تعداد سرویس‌های رفت‌وآمد را نیز بیشتر کرده‌ایم تا کارکنان شرکت حتی در سرویس با فاصله بیشتری بنشینند و بتوانیم سلامت همکاران خود را حفظ کنیم. هیچ پول و درآمدی نمی‌تواند با سلامتی کارکنان شرکت قابل مقایسه باشد، به همین علت سعی کرده‌ایم تمام تدابیر لازم در این حوزه را اتخاذ کنیم و از سوی دیگر سطح تولید خود را حفظ کنیم و ناچار به تعدیل نیروی انسانی خود نشویم.
و سخن پایانی؟
سخن نهایی اینکه گاهی قوانین بالادستی خیلی آزاردهنده‌اند. طی دو سال گذشته تعداد قوانین و بخشنامه‌هایی که از سمت قانون‌گذار اعلام می‌شد، به حدی زیاد بود که نیاز بود یک سری از افراد در شرکت این قوانین را بخوانند و به آن اشراف داشته باشند، زیرا تغییرات بعضاً به‌صورات روزانه اعمال می‌شد. برای نمونه تعداد زیاد بخشنامه‌هایی که از سوی وزارت صمت ابلاغ می‌شد، باعث سردرگمی بود و باید به حال این مسائل فکری کرد. تولیدکنندگان از قدیم درگیر مسائلی همچون مالیات، بیمه و… بوده‌اند. بحث‌های ارزی و تحریم‌ها نیز در سال‌های اخیر مضاعف شده است. لازم است کمک شود در این وضعیت بتوانیم تولید و اشتغال را حفظ کنیم و یک سری تحریم‌های داخلی نیز برای خود ایجاد نکنیم.
